สาเหตุที่แมวก้าวร้าว และวิธีแก้

แมวก้าวร้าว เป็นปัญหาใหญ่ที่อาจส่งผลถึงขั้นทำให้สัตว์เลี้ยง หรือมนุษย์บาดเจ็บได้ แม้ว่าแมวจะไม่ค่อยแสดงความก้าวร้าวต่อมนุษย์ แต่ก็ยังมีโอกาสที่จะเกิดขึ้นได้ และปัญหานี้อาจนำไปสู่การตัดสินใจเลิกเลี้ยงแมวได้

บทความนี้จะชวนเหล่าทาสมาถอดรหัสความก้าวร้าว และสิ่งที่กระตุ้นให้แมวมีพฤติกรรม “แมวก้าวร้าว” ต่อมนุษย์ ต่อแมวด้วยกัน หรือแม้แต่สัตว์เลี้ยงอื่น ๆ นอกจากการเรียนรู้ว่าเหตุใดแมวจึงดูก้าวร้าว เราจะพูดคุยถึงวิธีแก้ปัญหา เพื่อให้น้องแมวสามารถอยู่ที่บ้านได้อย่างสงบสุข

ภาพรวมโดยย่อ แมวก้าวร้าว

พฤติกรรมก้าวร้าวของแมวคืออะไร?

ความก้าวร้าวเป็นการตอบสนองโดยธรรมชาติของแมว ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการอยู่รอดของพวกมันในฐานะนักล่าที่ต้องพึ่งพาตนเอง แมวก้าวร้าว อาจเป็นเรื่องปกติ หรือผิดปกติขึ้นอยู่กับบริบท แต่โดยทั่วไปแล้ว ความก้าวร้าวอาจเกี่ยวข้องกับการป้องกันตัวเองตนเองของสัตว์เลี้ยง หรือเกี่ยวกับความหวาดกลัว

จึงควรหลีกเลี่ยงการติดต่อกับผู้คน หรือสัตว์เลี้ยงใหม่ ๆ แต่ค่อย ๆ ให้แมวได้ทำความรู้จัก และเรียนรู้ที่ละนิด จะช่วยเปลี่ยนพฤติกรรม และลดความกลัวลงในที่สุด

ถอดรหัสความก้าวร้าว

สำหรับความก้าวร้าวต่อมนุษย์นั้นจะต้องได้รับการตรวจเป็นกรณีไป โดยการให้สัตว์แพทย์ตรวจผ่านการทำประวัติโดยละเอียดของแมว สภาพแวดล้อมของแมว รวมถึงตัวกระตุ้นต่าง ๆ ที่มีผลให้เกิดความก้าวร้าว

ปกติแล้วอารมณ์ของแมวส่วนใหญ่จะเกิดจากสัญชาตญาณ

โดยพฤติกรรมก้าวร้าวสามารถตีความได้ด้วยแรงจูงใจในการตอบโต้ต่อสภาพแวดล้อม (Halls, 2020)

ตาม Panksepp ระบุว่าตัวกระตุ้นอารมณ์เชิงลบได้แก่:

• ความผิดหวัง
• ความกลัววิตกกังวล
• ความตื่นตกใจ

ความก้าวร้าวอาจเกิดขึ้นได้ในหลายกรณี โดยความก้าวร้าวอาจเป็นแบบไม่แสดงออก หรือแสดงออกชัดเจนก็ได้

เนื่องจากความก้าวร้าวแสดงออกได้หลายรูปแบบอาจ เช่น คำราม ข่วน หรือกัด เป็นครั้งคราว จึงอาจต้องใช้เวลาพอสมควรในการจำแนกประเภทของความก้าวร้าวที่คุณเคยเห็น

การจำแนกการรุกราน

ความก้าวร้าวของแมวแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามแรงจูงใจ และวัตถุประสงค์ของการรุกรานที่แตกต่างกัน

แมวอาจแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว เนื่องจากมีแรงจูงใจหลายอย่าง สิ่งสำคัญคือ ต้องแยกแยะประเภทของความก้าวร้าว เพื่อจัดการได้ถูกต้อง

ความก้าวร้าวต่อมนุษย์

การวิจัยทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับผลกระทบของความเครียดก่อนคลอด และหลังคลอด ไปจนถึงหลังจากที่ลูกแมวหย่านมแล้ว พบว่าการได้รับความเครียดก่อนคลอด อาจส่งผลให้มีความก้าวร้าวมากขึ้น รวมถึงการตอบสนองต่อความเครียดด้วย ลูกแมวอาจมีความสามารถในการรับมือกับสถานการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจลดลง และอาจแสดงอารมณ์ที่รุนแรงขึ้นในรูปของระดับความกลัวที่ผิดปกติ

นอกจากนี้ ผลการศึกษาเมื่อเร็ว ๆ นี้ เปิดเผยว่าการหย่านมก่อนกำหนด อาจเพิ่มความก้าวร้าว และพฤติกรรมเหมารวมในแมวได้

ลูกแมวที่เลี้ยงแยกจากแม่ก่อนวัยนั้น อาจไม่ได้เรียนรู้วิธีจัดการกับอารมณ์ได้ดีพอ แม้ว่าเราจะพยายามเลี้ยงอย่างดีแล้วก็ตาม นี่อาจนำไปสู่พฤติกรรมที่เป็นปัญหา เช่น ความก้าวร้าวที่เกี่ยวข้องกับความหงุดหงิด

ความก้าวร้าวต่อผู้คนจะต้องได้รับการประเมินเป็นกรณี ๆ ไปพร้อมกับการตรวจจากสัตว์แพทย์ โดยการทำประวัติเคสโดยละเอียดของแมว สภาพแวดล้อมของแมว รวมถึงการกระตุ้นต่าง ๆ และแนวทางปฏิบัติจะแตกต่างกันไปตามปัจจัย และสถานการณ์

มาดูเหตุผลหลัก 6 ประการ ที่ทำให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าวต่อมนุษย์ รวมถึงเทคนิคการจัดการ และป้องกัน:

1. กลัวการรุกราน

แมวที่หวาดกลัวอาจแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว แมวที่เข้าสังคมได้ไม่ดีมักมีแนวโน้มที่จะก้าวร้าวเพราะความกลัว

แมวบางตัวจะกลัวมากกว่าแมวตัวอื่น ๆ ส่วนใหญ่เนื่องจากการเข้ากับมนุษย์ไม่ดีในช่วงแรกเกิด (2-8 สัปดาห์) พฤติกรรมก้าวร้าวเกิดจาก ความกลัว และความวิตกกังวล เนื่องจากแมวที่ต้องเผชิญกับสิ่งเร้าใหม่ ๆ เช่น คนใหม่ ๆ สัตว์เลี้ยงที่ไม่คุ้นเคย หรือสถานการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ และประสบการณ์เชิงลบ

ความก้าวร้าวที่เกิดจากความกลัว อาจรุนแรงยิ่งขึ้นหากมีสิ่งเร้าอื่นที่แมวกังวลร่วมด้วย

ตัวอย่างเช่น เมื่อเจ้าของพาแมวตัวอื่น มาเข้าใกล้ กลิ่นของแมวที่ไม่รู้จักอาจกระตุ้นความก้าวร้าวต่อเจ้าของด้วย

แมวที่รู้สึกว่าถูกคุกคามอาจแสดงพฤติกรรมป้องกันเมื่อเข้าหา

ท่าทางของแมวจะรวมถึงการหมอบลงกับพื้น หูที่แบนอยู่ด้านหลังศีรษะ และอาจมีอาการพองขน ( Piloerection ) ได้ ในขณะที่การตอบสนองอาจรวมถึง การขู่คำรามเป็นสัญญาณเตือนให้ถอย กัด และหรือข่วน ตามระดับความอันตราย และความตื่นตัวที่มี

อย่าพยายามปลอบโยนแมวของคุณในขณะที่เขากำลังกลัว เพราะมันอาจนำไปสู่การบาดเจ็บ และทำให้ความตื่นตระหนกของเขาแย่ลง

เมื่อแมวแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวนั้น เจ้าของจำเป็นต้องมีความอดทน อาจจัดหาที่ซ่อน เพื่อให้แมวหนีไป ควรหลีกเลี่ยงการบังคับให้ติดต่อกับผู้คน หรือสัตว์เลี้ยงใหม่ ๆ ในขณะที่ค่อย ๆ ให้แมวปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจนลดความกลัวลงในที่สุด

2. สัญชาตญาณของนักล่า

พฤติกรรมการล่าสัตว์ เป็นส่วนหนึ่งของการเล่นของแมว แต่บางครั้งพฤติกรรมนั้นก็ถูกนำมาใช้กับคน ทำให้เข้าใจผิดไปว่าเป็นพฤติกรรมก้าวร้าว

การเล่นที่ผิดวิธี/พฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ เช่น การกระโจนตามด้วยการจู่โจมอย่างรวดเร็ว สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดเกิดจากที่เล่นกับลูกแมวโดยใช้มือมากเกินไป ลูกแมวได้รับการกระตุ้นมากเกินไป

แม้ว่าลูกแมวมักจะเล่นอย่างสนุกสนานกับลูกแมว หรือแมวตัวอื่น ๆ แต่แม่แมวจะสอนลูกไม่ให้เล่นแรงเกินไป แมวโตที่ไม่ได้รับการสอน อาจเล่นแบบก้าวร้าวกับคนมากเกินไป

แมวบางตัวอาจ ‘ซุ่มโจมตี’ เจ้าของของมันในขณะที่เดินผ่าน โดยการกระโจนจากด้านหลังเฟอร์นิเจอร์ บ่อยครั้งพฤติกรรมแบบนี้ถูกปลูกฝังโดยเจ้าของ เช่น การวิ่งในลักษณะเดียวกับการเคลื่อนไหวของเหยื่อ ซึ่งการกระทำแบบนี้จะปลุกจิตวิญญาณนักล่าของแมวออกมา

เพื่อป้องกันการเล่นผิดที่ ควรสอนลูกแมวให้เล่นอย่างเหมาะสมตั้งแต่อายุยังน้อย โดยให้แมวหัดเล่นกับวัตถุที่ไม่มีชีวิต เช่น ลูกปิงปอง ของเล่น ‘คันเบ็ด’ ไม้ตกแมว ไม้ล่อแมว และไม่ยอมให้แมวเล่นกับแขนขาของมนุษย์

นอกจากนี้ ควรสร้างสภาพแวดล้อมของแมวของคุณด้วยการเล่นแบบต่าง ๆ อย่างการปีนเขา พาออกไปสำรวจนอกบ้านบ้างหากเป็นไปได้

หลีกเลี่ยงการลงโทษ และเดินออกไปเพื่อหลีกเลี่ยงการเสริมพฤติกรรมการล่า

3. ลูบคลำมากเกินไป

แมวบางตัวอาจถูกกระตุ้นมากเกินไปในระหว่างการเกาคาง และตอบสนองด้วยการกัด และข่วน แมวตัวอื่น ๆ จะตอบสนองหลังจากสัมผัสบริเวณที่บอบบางนานเกินไป

สำหรับเจ้าของสัตว์เลี้ยงที่รัก การตอบกลับในลักษณะนี้อาจทำให้งงได้กับการกัดหรือข่วนโดยไม่คาดคิด

นี่เป็นเรื่องปกติ เมื่อแมวต้องการมีความสัมพันธ์กับเจ้าของ เช่นลูบไล้ทั่วร่างกาย แมวโตที่เป็นมิตรอาจชอบลูบไล้เบา ๆ ในช่วงเวลาสั้น ๆ แต่ไม่นานก็อาจกัดมือเจ้าของได้

แมวอาจรู้สึกขัดแย้งระหว่างความสุขกับอันตรายได้ หากแมวผ่อนคลายเกินไป อาจเปลี่ยนท่าที่เป็นก้าวร้าวอย่างกะทันหัน อาการเหล่านี้มาจากกลไกการเอาชีวิตรอดโดยกำเนิด เพื่อปกป้องพวกมันจากภัยคุกคาม

ในการจัดการกับเจ้าแมวตัวดี ที่ถูกกระตุ้นได้ง่ายนั้น เจ้าของควรระวังสัญญาณเตือนเล็ก ๆ น้อย ๆ ของแมว และหลีกเลี่ยงการการลูบคลำในส่วนต่าง ๆ เป็นเวลานาน (หน้าท้อง หน้าอก หรือหลัง)

4. ความก้าวร้าวที่เกิดจากความเจ็บปวด

แมวที่มีอาการปวดเนื่องจากการเจ็บป่วย หรือได้รับบาดเจ็บอาจแสดงพฤติกรรมรุนแรง

แมวที่ป่วยอาจข่วนโดยไม่ตั้งใจ เนื่องจากความอดทนที่ต่ำลง เพราะ ความเจ็บปวด ความทุกข์ใจ และการระคายเคือง

โรคทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมก้าวร้าว ได้แก่ โรคข้อเสื่อม (DJD) โรคต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน โรคทางทันตกรรม และความผิดปกติทางระบบประสาท

ทางที่ดีควรปรึกษาสัตวแพทย์ เพื่อควบคุมความเจ็บปวด การรักษา และการหลีกเลี่ยงการสัมผัสส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่เจ็บปวด

5. ความก้าวร้าวที่ถูกเบี่ยงเบน

เมื่อแมวหงุดหงิด พวกมันอาจเปลี่ยนความหงุดหงิดนั้นไปลงกับอย่างอื่นได้

เช่น เมื่อแมวหงุดหงิดจากสิ่งเร้าที่ไม่ได้ดั่งใจ เจ้าแมวตัวแสบอาจตอบสนองโดย ‘เปลี่ยนเป้าเพื่อระบายอารมณ์’ ไปยังเป้าหมายใหม่ เช่น คนหรือสัตว์เลี้ยงอื่น ในบริเวณใกล้เคียง

สาเหตุทั่วไป ได้แก่ การเห็นแมวอีกตัวจากหน้าต่าง แต่ไม่สามารถไล่มันออกไปได้ หรือเมื่อเจ้าของเข้าไปห้ามแมวทะเลาะกัน รวมไปถึงแมวที่ตกใจกับเสียงที่ดังเกินไปอย่างกะทันหัน อาจส่งผลให้เกิดความขุ่นเคืองแล้วมาลงที่เจ้าของ

เพื่อป้องกันปัญหา ให้พยายามระบุสาเหตุของความเครียด และแก้ไขหากเป็นไปได้ หากต้นทางเป็นแมวตัวอื่น ให้ปิดม่านลง หรือติดฟิล์มทึบแสง หากในบ้านที่มีแมวหลายตัวทำให้สภาพแวดล้อมของแมวดีขึ้นด้วยการวางจุดอาหาร และน้ำไว้หลาย ๆ จุดให้พอเพียง รักษาสภาพแวดล้อมให้ปลอดจากเสียงดัง

6. แม่หวงลูก

แม่แมวอาจปกป้องลูกแมวอย่างก้าวร้าว และรุนแรงต่อสิ่งที่พวกเขามองว่าเป็นภัยคุกคามต่อลูกแมวของพวกมัน

แม้ว่าความก้าวร้าวของแม่แมวจะพบได้ไม่บ่อยนัก แต่แม่แมวที่เลี้ยงดูลูกในระยะหลังคลอดอาจแสดงให้เห็นถึงความดุร้ายต่อคนบางคน

บทความที่เกี่ยวข้อง: สังเกตุอย่างไรว่า แมวตั้งท้อง

ปัญหาทั่วของแมวหลายตัว

นอกจากความก้าวร้าวต่อมนุษย์แล้ว ระหว่างแมวในบ้านที่มีแมวหลายตัวเอง ก็อาจแสดงความก้าวร้าวต่อแมวตัวอื่น ๆ ได้

การรุกรานระหว่างแมว

ความก้าวร้าวระหว่างแมวสามารถแบ่งได้เป็นประเภทที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้ง และความกลัวสัมพันธ์กัน ซึ่งเกิดขึ้นจากการมีอยู่ของแมวตัวอื่น

แม้ว่าเจ้าของแมวหลายคนคิดว่าแมวยิ่งมีแมวเยอะจะช่วยแก้เหงาได้ แต่ความจริงแล้วแมวเป็นสัตว์รักสันโดษ จึงมักไม่ยอมรับแมวที่เข้ามาใหม่ในบ้าน การทะเลาะระหว่างแมวจึงเป็นเรื่องธรรมดา

มีรายงานว่าความขัดแย้งระหว่างแมว กับแมวในบ้านเดียวกันปรากฏขึ้นอย่างน้อยเดือนละครั้ง โดยทั่วไปแล้วแมวที่ตกเป็นเหยื่อบ่อยครั้ง เกิดจากการแย่งอาหาร ส่งผลต่อปัญหาความเครียดเรื้อรัง ซึ่งอาจเสี่ยงต่อโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบไม่ทราบสาเหตุ หรือผมร่วง

การที่ลูกแมวได้อยู่กับแม่แมวนั้นสำคัญมากต่อการพัฒนาอารมณ์ และพฤติกรรม เพราะลูกแมวที่ถูกพรากการดูแลจากแม่อย่างสมบูรณ์ ได้แสดงให้เห็นว่ามีความเสี่ยงสูงที่จะพัฒนาการตอบสนองที่ก้าวร้าวต่อแมวตัวอื่น ๆ ซึ่งแสดงความสามารถในการเรียนรู้ที่ลดลงเช่นเดียวกัน

(Seitz, 1959)

เพื่อป้องกันการทะเลาะกันในบ้านที่มีแมวหลายตัว ควรใช้วิธีค่อย ๆ ให้ทำความรู้จักแมวตัวใหม่ การศึกษาจำนวนมากแนะนำว่าในระยะแรกการมีปฏิสัมพันธ์เชิงบวกกับแมวตัวอื่น ๆ มีความสำคัญอย่างยิ่งในการส่งเสริมให้ยอมรับแมวตัวอื่น ๆ มากขึ้น ในทำนองเดียวกัน การให้ดมกลิ่นที่ติดตามสิ่งของสามารถช่วยลดความเกลียดชัง และช่วยในการแนะนำแมวตัวใหม่ได้

การป้องกันความขัดแย้งระหว่างแมว จำเป็นต้องมีการปรับสภาพแวดล้อม ลดการแย่งชิงอาหาร น้ำ ห้องน้ำ ฯลฯ ในขณะที่ลด ความหงุดหงิด อารมณ์เชิงลบ และเพิ่มความมั่นใจให้แมว

บทสรุป

พฤติกรรมก้าวร้าวทุกประเภทเป็นอันตราย และเป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับเจ้าของสัตว์เลี้ยง แม้ว่าการแบ่งประเภทจะแตกต่างกัน แต่ความก้าวร้าวมักเกี่ยวข้องกับความกลัว ความหงุดหงิด การเล่นผิดทาง หรือความเจ็บป่วย

ความก้าวร้าวที่หลากหลายมักจะแก้ได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม บางครั้งอาจจะต้องไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยโรค ซึ่งสามารถแนะนำแผนการรักษาที่เหมาะสมได้สำหรับเพื่อนแมวของคุณ

ตัวช่วยลดความก้าวร้าว : https://shope.ee/A9mcJDAYj4

คำถามที่พบบ่อย