โรคทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว (Upper Respiratory Infection)

โรคทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว (Upper Respiratory Infection – URI) พบได้ทั่วไปในแมว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแมวที่อาศัยอยู่รวมกันหลายตัว เช่น สถานสงเคราะห์สัตว์ โรงเลี้ยงสัตว์ ซึ่ง URI ของแมวยังพบได้ทั่วไปในแมวจรจัดที่อาศัยอยู่รวมกัน

ภาพรวมโดยย่อ โรคทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว

โรคทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว คืออะไร?

แมวสามารถเกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนบน หรือส่วนล่างได้ URI ของแมวส่งผลต่อโพรงจมูก ไซนัส ช่องปาก คอหอย และกล่องเสียง (กล่องเสียง)

การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างของแมวส่งผลต่อหลอดลม หลอดลม และปอด แมวที่มี URI อาจติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างด้วย

ดูแผนภาพระบบทางเดินหายใจส่วนบนและล่างของแมวด้านล่าง จัดทำโดย Cornell Feline Health Center

สาเหตุของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว?

URI ในแมวเกิดขึ้นเมื่อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อราที่ติดต่อเข้าสู่ร่างกายของแมว ทำให้เกิดการติดเชื้อในบริเวณทางเดินหายใจส่วนบนอย่างน้อยหนึ่งจุด

แมวอาจติดเชื้อไวรัส หรือติดเชื้อแบคทีเรียจากการสัมผัสโดยตรงกับแมวที่ติดเชื้อตัวอื่น ๆ หรือจากสิ่งของที่ปนเปื้อนในสภาพแวดล้อม เช่น ชามอาหาร และจานน้ำ กระบะทราย ที่นอน และของเล่น แมวอาจติดเชื้อราเมื่อออกไปข้างนอก

บางครั้งแมวที่ติดเชื้อไวรัสกาอนก็เป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียตามมาได้ การติดเชื้อไวรัสในระยะเริ่มแรกจะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ส่งผลให้แบคทีเรียที่เคยไม่เป็นอันตรายกลับสามารถติดเชื้อได้ง่ายขึ้น

เชื้อโรคหลายชนิดสามารถทำให้เกิด URIs ในแมวได้ อาการที่พบบ่อยที่สุดได้แก่

Feline Herpesvirus (FHV-1)

แมวเกือบทุกตัวในช่วงหนึ่งของชีวิตจะมีโอกาสสัมผัสกับเชื้อ feline herpesvirus ซึ่งลูกแมวมีความเสี่ยงที่จะป่วยมากที่สุด ไวรัสนี้ทำให้เกิด URIs รวมถึงมีไข้ และแผลที่กระจกตา

Feline Herpesvirus (FHV-1) เป็นสาเหตุของโรคทางเดินหายใจส่วนต้นในแมวได้มากถึง 80% ถึง 90% มีวัคซีนสำหรับไวรัสชนิดนี้ (เป็นส่วนหนึ่งของวัคซีนรวมที่ป้องกันfeline calicivirus  และfeline panleukopenia virus)

วัคซีนเป็นวัคซีนหลัก ซึ่งหมายความว่าแมวทุกตัวจำเป็นต้องได้รับวัคซีน

Feline Calicivirus (FCV)

ไวรัสนี้พบได้บ่อย และติดต่อได้ง่ายมาก แมวส่วนใหญ่ที่ติดเชื้อไวรัสคาลิซีในแมวจะมีอาการทางเดินหายใจส่วนบน แต่แมวบางตัวอาจแสดงอาการทางเดินหายใจส่วนล่างด้วย รวมถึงโรคปอดอักเสบจากไวรัส

มีวัคซีนสำหรับ feline calicivirus (เป็นส่วนหนึ่งของวัคซีนรวมที่ป้องกันไวรัสเริมในแมว และไวรัส panleukopenia ในแมว) และวัคซีนนี้เป็นวัคซีนหลัก

Chlamydophila felis (C. felis)

แบคทีเรียนี้ (ซึ่งเดิมเรียกว่า Chlamydia psittaci var felis) เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ตาแดงอักเสบ ซึ่งเป็นอาการอักเสบของเยื่อบุตา (เยื่อเมือกที่พบในตา และเปลือกตา) โรคคลาไมโดฟิลา มักเกิดกับลูกแมว และแมวอายุน้อย

มีวัคซีน แต่ไม่ใช่วัคซีนหลักสำหรับแมว แต่ขอแนะนำในสถานการณ์เฉพาะ เช่น บ้านที่มีแมวหลายตัว หรือสภาพแวดล้อมอื่น ๆ ที่แมวอาศัยอยู่ใกล้กัน (เช่น ฟาร์มแมว)

Bordetella

แมวที่สัมผัสกับแบคทีเรีย Bordetella bronchiseptica อาจทำให้เกิด URI มีวัคซีนสำหรับ B. bronchiseptica แต่เป็นวัคซีนที่ไม่ใช่วัคซีนหลัก วัคซีนอาจแนะนำสำหรับแมวที่มีความเสี่ยงสูงที่จะติดโรค การติดเชื้อ Bordetella ในแมวเลี้ยงนั้นไม่ได้พบได้บ่อยนัก

การติดเชื้อรา

แม้ว่าเชื้อราหลายชนิดอาจทำให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจในแมวได้ แต่สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ Cryptococcus neoformans แมวที่สูดสปอร์ของเชื้อรานี้ อาจมีอาการทั้งทางเดินหายใจส่วนต้น และล่าง เชื้อราอื่น ๆ เช่น Aspergillus fumigatus, Histoplasma capsulatum และ Blastomyces dermatiditis โดยทั่วไปจะทำให้เกิดอาการทางเดินหายใจส่วนล่าง เช่น โรคปอดบวม

อาการของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นของแมว

อาการของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว คล้ายคลึงกับอาการหวัด หรือไข้หวัดใหญ่ของมนุษย์ เช่น การไอ จาม ตาอักเสบ ความง่วง และอื่น ๆ

แมวที่ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น อาจมีอาการอย่างน้อยหนึ่งอย่างต่อไปนี้

• ไอ
• จาม
• คัดจมูก
• น้ำมูกไหล (อาจมีสีใส หรือขุ่นก็ได้)
• น้ำตาไหล (อาจมีสีใส หรือขุ่นก็ได้)
• ตาแดง
• Blepharospasm (กระพริบตาบ่อยเกินไป)
• แผลในปาก
• เสียงแหบ (เหมียวฟังดูแปลก ๆ)
• ไข้
• ง่วง (ขาดพลังงาน นอนหลับมากเกินไป)
• Anorexia (ไม่อยากอาหาร)
• ต่อมน้ำเหลืองโต

แมวที่มีอาการทางเดินหายใจส่วนต้น อาจมีอาการของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างอย่างน้อยหนึ่งอาการดังต่อไปนี้

• ไอ
• Cyanosis (ริมฝีปาก เหงือก และปากสีน้ำเงินหรือสีเทา)
• หายใจลำบาก (หายใจสั้น หายใจติดขัด หรือหายใจเร็ว)

การรักษา และการฟื้นฟู

การรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นของแมวขึ้นอยู่กับสาเหตุ และอาการของการติดเชื้อ

การรักษา URI ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ และอาการที่แมวกำลังประสบ แมวอาจต้องการเพียงยาที่บ้าน หรือต้องการการดูแลในโรงพยาบาล เช่น ของเหลว และโภชนาการบำบัด ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่าแมวป่วยแค่ไหน

โดยทั่วไป URIs ในแมวอาจได้รับการรักษาดังต่อไปนี้

• ยาปฏิชีวนะ
• ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์  (Corticosteroids)
• ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
• ยาต้านไวรัส
• ยาต้านเชื้อรา
• ของเหลวในหลอดเลือดดำ หรือใต้ผิวหนัง
• ยาลดน้ำมูก
• อาหารเสริม

การพยากรณ์โรคของแมว ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิด URI โดยทั่วไป แมวที่มี URI เล็กน้อยถึงปานกลางจะตอบสนองต่อการรักษาโดยสัตวแพทย์อย่างรวดเร็ว

URI ในแมวอาจมีสาเหตุมาจากเชื้อโรคหลายชนิด ดังนั้นการรักษาจึงขึ้นอยู่กับสิ่งที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อรา

ด้วยเหตุนี้ จึงควรไปพบสัตวแพทย์หากแมวของคุณแสดงอาการใด ๆ ของการติดเชื้อทางเดินหายใจ อย่าพยายามรักษาแมวด้วยวิธีการรักษาที่บ้าน หรือใช้ยาใด ๆ โดยไม่ได้รับคำแนะนำที่ชัดเจนจากสัตวแพทย์

คำถามที่พบบ่อย